Hoe je je grenzen aan geeft is een van de meest voorkomende vragen waarmee privé en zakelijke cliënten komen. Wat zijn dat ‘grenzen’, en waarom vinden vooral vrouwen het vaak zo moeilijk om deze te bewaken? Soms kan de manier waarop je met je grenzen omgaat tussen jou en het vervullen van je ambitie of zakelijk succes staan. Zo kan je het gevoel hebben dat er over je gelopen wordt, en je niet gezien wordt bij promoties. Wat kan je dan daar aan doen?
Wat zijn grenzen?
Persoonlijke grenzen laten de afbakening zien tussen onszelf en de ander. Ze komen tot stand doordat we ons met het een wel en met het andere niet identificeren. Zij onderscheiden ons en geven dus de fysieke, mentale, emotionele of spirituele grens aan tussen onszelf en de ander.
Grenzen zijn opgebouwd uit het al onze waarden, overtuigingen, opinies, houdingen, ervaringen en een leven lang leren. Denk even dat een grens iets is als het omhulsel van jezelf. Dat wat jou bijeen houdt als jezelf, zoiets als een vaas het water met een prachtige bos bloemen bijeenhoudt. Immers zonder de vaas zouden de bloemen en het water op grond terecht komen. Zo is dat ook als je niet goed omgaat met je eigen grenzen. Je ervaart dan hoe je overspoeld wordt, hoe je energie over alles uitgespreid lijkt te zijn, hoe je weinig controle ervaart over wie je bent en wat je doet.
Integriteit
Je kan je zelfs kwetsbaar maken voor manipulatie door anderen omdat je niet staat voor wie jij bent. Als je moeilijkheden ervaart in het stellen van grenzen weet je vaak niet goed waar ‘jij stopt en de ander begint’. Het kan een uitdaging zijn om jezelf te waarderen en te respecteren omdat je te vaak en te veel oog hebt voor de behoeften van anderen. En dat zorgt ervoor dat je maar weinig oog hebt voor je eigen behoeften. Met andere woorden, je hebt moeite om je eigen integriteit te behouden. Door je grenzen te stellen zou je wel vanuit je kracht, met focus en vertrouwen het leven tegemoet kunnen treden.
Als je het over grenzen hebt, dan heb je het ook over hoe je verbinding met anderen ervaart en wil ervaren. Soms kan je zien wanneer grenzen wegvallen. Dat zie je soms heel duidelijk gebeuren als we opgenomen worden in een snel bewegende massa mensen. Opeens zijn we veel minder een individu en veel meer een massa, een collectieve beweging. Denk maar eens aan mensen in een voetbalstadion waar de groepsidentiteit heel sterk wordt ervaren. Zo kunnen persoonlijke grenzen oplossen door een gezamenlijke, gedeelde ervaring zoals in dat voetbalstadion of bij een net verliefd stel, maar het kan ook door angst, geweld, of honger.
Omgaan met grenzen
Misschien wel zoveel verschillende mensen zoveel verschillende grenzen omdat ieder op een geheel eigen wijze omgaat met grenzen. De een zal zacht met zijn/haar grenzen omgaan, de ander weer op een heel rigide manier. Vrouwen ervaren het omgaan met grenzen vaak op een andere manier dan mannen, en dat komt voornamelijk door de verschillende manier waarop we gesocialiseerd zijn, waarop we dus hebben leren te voldoen aan de eisen die aan ons worden gesteld vanuit de samenleving. Zo is assertiviteit voor vrouwen vaak niet zo vanzelfsprekend als dat voor mannen is: van een vrouw wordt veel vaker meegaandheid verwacht terwijl van mannen vaak het omgekeerde wordt verwacht.
Vaak is het zo dat we over onze grenzen heen gaan omdat we denken dat er van alles van ons wordt verwacht. Daarbij is het van belang te zien dat het meestal zo is dat we zelf die verwachting creëren doordat we dat altijd zo doen, of door beloften die we maken en dan na moeten komen. Het is heel goed mogelijk om op een gezonde manier met je grenzen om te gaan.
Toelaten en afstand bewaren
Kern daarbij is dan dat je de mogelijkheid hebt om te kunnen schakelen tussen toelaten en afstand bewaren. Dat doe je door voor je zelf te weten wat wel én wat niet toelaatbaar is, en daar vervolgens de nodige alertheid op te ontwikkelen. Belangrijk bij dit alles is ook dat je beseft dat als je niet gewend bent om je grenzen te stellen het een uitdaging kan zijn. Iedere keer dat je immers je grens stelt en opkomt voor jezelf zal de ander ook met zijn of haar grens worden geconfronteerd. Het kan dan lijken alsof de ander dan terugduwt. En dat is in het begin heel gewoon om te ervaren. Na verloop van tijd leren anderen jou en dus ook je grenzen te accepteren.
Het is heel goed mogelijk om op een gezonde manier met je grenzen om te gaan. Kern daarbij is dan dat je de mogelijkheid hebt om te kunnen schakelen tussen toelaten en afstand bewaren. Dat doe je door voor je zelf te weten wat wel én wat niet toelaatbaar is, en daar vervolgens de nodige alertheid op te ontwikkelen. Hieronder een 10-tal tips voor ‘betere begrenzingen’.
10 Tips vor betere begrenzingen
- Respect voor jezelf: Als je wilt dat anderen jouw grenzen respecteren dan moet je dat zelf natuurlijk ook doen. Dus moet je helder definiëren hoe jij wilt dat anderen met je omgaan. Wat is acceptabel en wat niet? Neem verantwoordelijkheid voor wie je bent. Respect begint bij jezelf.
- Na-apen: Denk aan iemand die je echt bewondert in je directe omgeving. Waarschijnlijk heeft hij of zij heel sterke grenzen die je soms wel als irritant ervaart. Hoe stelen zij hun grenzen? Observeer eens hun gedrag en probeer zelf eens uit hoe jij daarmee grenzen zou kunnen stellen.
- Eerst denken, dan doen: Wat is voor jou belangrijk? Hoe wil je door anderen behandeld worden? Neem even de tijd om dingen door te denken voordat je besluit om anderen te laten weten hoe je je voelt. Grenzen zijn belangrijk. Schrijf ze dus ook op en denk erover na hoe je aan anderen gaat vertellen wat deze voor jou zijn.
- Ontspan jezelf: Voor je je grenzen stelt ontspan jezelf door even een paar keer diep adem te halen. Wees je ervan bewust dat je ‘JA’ zegt tegen jezelf.
- Communiceer zonder boosheid: Communiceer je grenzen nadat je erover hebt nagedacht, niet in de hitte van een gesprek! Communiceer op een heldere en respectvolle manier naar de ander. Gebruik taal die voor jou het best aanvoelt.
- Laat jezelf zien: Spreek jezelf uit als je het ergens niet mee eens bent, als iets niet klopt volgens jou. Als jij een bepaalde situatie als vervelend ervaart dan is het heel waarschijnlijk dat anderen dat in meer of mindere mate ook ervaren. En net als jij ook schromen om dat uit te spreken, om iemand tegen de haren in te strijken. Elke keer dat je je wel uitspreekt en je zelf laat zien maak je jezelf, en dus je grenzen, sterker.
- Nee-zeggen, .. én uitleggen: Als je ‘Nee’ zegt tegen iemand geef er dan ook de reden bij waarom je nee zegt. Dat maakt dat het minder hard overkomt op de ander en geeft je een mogelijkheid om te laten zien wat je belangrijk vindt. Van belang is om voor ogen te houden als je ‘Nee’ zegt dat je dat doet tegen een verzoek, niet tegen de persoon die dat verzoek doet. Als het zo is dat je niet ‘nee’ kan zeggen omdat de situatie te belangrijk is, of omdat je gewoon ‘ja’ moet zeggen wees dan heel eerlijk. Dus zoek een compromis waardoor jouw grenzen worden gerespecteerd en ook de vraag van de ander wordt vervult.
- Win-win zoeken: Als je wordt geconfronteerd met een laatste moment verzoek waar het lijkt dat je niet onderuit kunt, zeg dan ‘Ja’ en zet er een voorwaarde aan vast. Dus “Ja, dat zal ik doen, maar pas nadat ik mijn werk af heb”. Je kunt ook een andere optie aandragen voor de ander. Zoek dus naar een win-win !
- Beloof minder, en doe meer: Als je voor iets wordt gevraagd beloof dan minder dan je kan geven of doen. Zeg bijvoorbeeld dat het iets langer kan duren dan je op z’n best verwacht. Vaak worden dingen vertraagd en kun je dan toch op tijd leveren, of als er niets gebeurt en alles vlotjes verloopt dan ben je eerder klaar. En is de opdrachtgever blij verrast. Het ‘managen’ van verwachtingen bij jezelf én bij anderen is een wezenlijk onderdeel van het stellen van grenzen.
- Leer anderen hoe met je om te gaan. Elke dag laat je eigenlijk mensen weten hoe jij wilt dat ze met je omgaan. Of je dat nu onbewust of bewust doet. Door je niet bewust uit te spreken wat wel en niet acceptabel is voor jou geef je aan dat hoe zij zich naar jou toe opstellen ook in jouw wereld OK is. ‘Nee’ zeggen is de makkelijkste en snelste manier om anderen te laten zien wie je bent en je grenzen te stellen.
Wil je met het stellen van grenzen aan de slag? Dan kun je dat natuurlijk doen door zelf te proberen. Maar als je daar wat ondersteuning bij wilt gebruiken dan kan dat ook. Daarvoor kun je vrijblijvend een gratis kennismakingsgesprek met mij aanvragen via de website, mij even bellen of mij e-mailen voor een afspraak. Het is ook mogelijk om aan je grenzen te werken via het groepswerk dat wij aanbieden. Kijk even onder groepswerk voor actuele informatie.